Sztuka odpowiedzialna globalnie?

W cza­sach, kiedy lokalność pro­dukowana jest na zamówie­nie jako pro­dukt kulturalno-turystyczny lub służy ter­apeu­ty­cznemu ekscy­towa­niu się pseudogłębią związanych z nią mitologii,  odwraca­jąc naszą uwagę od pro­cesów i zjawisk glob­al­nych, uniemożli­wia­jąc myśle­nie całoś­ciowe i sys­te­mowe, dostrze­ganie mech­a­nizmów kryją­cych się pod powierzch­nią codzi­en­ności, bardzo ważną rolą sztuki staje się ujaw­ni­a­nia, oświ­et­lanie i wydoby­wanie nieoczy­wistych pow­iązań pomiędzy różnymi poziomami rzeczy­wis­tości: planem mikro i makro, codzi­en­noś­cią ulic małych miasteczek i ośrod­kami decyzyjnymi banków inwest­y­cyjnych i orga­ni­za­cji między­nar­o­dowych, glob­alną bogatą Północą i glob­al­nym bied­nym Połud­niem, stanow­ią­cym zaplecze taniej siły roboczej, przestrzeń neokolonialno-prywatyzacyjnej ekspan­sji i miejsce pozyski­wa­nia za bez­cen surow­ców dla tej pier­wszej. Nie zrozu­miemy upadku lokalnych prze­mysłów i zakładów pro­duk­cyjnych, fenomenu „chwilówek” czy znika­nia małych lokalnych zakładów rzemieśl­niczych bez poz­naw­czej wycieczki na Wall Street, do Między­nar­o­dowego Fun­duszu Walu­towego czy Banku Świa­towego.

W jaki sposób sztuka pomóc może w uch­wyce­niu tych pow­iązań? Jakich narzędzi powinna użyć, żeby sama nie stała się marką „fair­trade”, ale pozostała skuteczna poli­ty­cznie, wpły­wa­jąc na debatę pub­liczną nie tylko i nie tyle lokalną, ile toc­zoną w skali glob­al­nej? Jak pode­j­mować „sprawy zagraniczne”, jak upraw­iać kry­ty­czną geopoli­tykę, posługu­jąc się sztuką, która w arse­nale swoich dra­matur­gicznych środ­ków ma zarówno wyrafi­nowane i sub­telne narzędzia este­ty­czne, jak też wyraziste i kon­fronta­cyjne środki protestu, oporu czy sprze­ciwu? Jak uniknąć prob­lemu mówienia „w czy­imś imie­niu”, zabiera­nia głosu w sprawie tych, których nie poz­nało się dogłęb­nie lub nie zna się z włas­nego doświad­czenia, zarazem speł­ni­a­jąc ety­czny obow­iązek inter­we­niowa­nia w sytu­acji nie­ludz­kich tragedii polityczno-ekonomiczno-humanitarno-egzystencjalnych, jak sytu­acja imi­grantów z Syrii, Ery­treii czy Soma­lii na greck­iej wyspie Kos, na granicy Grecji i Mace­donii, w tunelu między Francją a Wielką Bry­tanią, na Sycylii czy Lampe­dusie? I w końcu zadać trzeba pytanie, czy idąc za pos­tu­latami Susan Buck-Morse, nie jest już najwyższy czas, by pomyśleć o nowym uni­w­er­sal­izmie, odkryć go lub zapro­jek­tować, pokazu­jąc jak wiele wspól­nego mają dzisiaj ze sobą ludzie z różnych stron świata. I że to bardzo ważne poli­ty­cznie, żeby sobie to uświadomić. Wokół tych pytań i tem­atów zor­ga­ni­zowana zostanie druga z debat festiwalowych.

Uczest­nicy: Monika Bobako, Kacper Pobłocki, Anna Ptak, Major Sium